गेल्या 10 वर्षात आर्टिफिशियल इंटेलिजेंसच्या मदतीने मानवी मेंदूप्रमाणे काम करणारे संगणक आणि यंत्रणा तयार करण्याचे प्रयत्न सुरू आहेत. पण लवकरच ती गोष्ट कालबाह्य होईल. शास्त्रज्ञांनी असा संगणक तयार करण्याविषयी दावा केलाय, जे आर्टिफिशियल इंटेलिजेंसने सुसज्ज असलेल्या स्मार्ट सिस्टमलाही मागे सोडेल. हे सर्व आता ऑर्गनॉइड इंटेलिजन्स (OI) कडून असेल. ते आर्टिफिशियल इंटेलिजेंसपेक्षा कितीतरी पटीने चांगले असेल.
ऑर्गनॉइड इंटेलिजन्सने सुसज्ज असलेल्या संगणकाचे नाव बायोकॉम्प्युटर असेल. असे अमेरिकेतील जॉन हॉपकिन्स विद्यापीठाच्या संशोधकांनी म्हटले आहे. ऑर्गनॉइड इंटेलिजेंस म्हणजे काय, ते आर्टिफिशियल इंटेलिजन्सपेक्षा कसे वेगळे आहे, बायोकॉम्प्युटर किती शक्तिशाली असेल, जे मानवांसारखे निर्णय घेईल हे जाणून घ्या.
ऑर्गनॉइड इंटेलिजन्स म्हणजे काय?
ऑर्गनॉइड इंटेलिजन्स हा एक नवीन प्रकारचा फील्ड आहे जो आर्टिफिशियल इंटेलिजेंसला पर्याय आहे. आर्टिफिशियल इंटेलिजेंसचा वापर चिप किंवा यंत्रामध्ये इतर मार्गाने केला जातो, परंतु OI यापेक्षा वेगळा आहे. लॅबमध्ये तयार केलेल्या अवयवांना ऑर्गनॉइड इंटेलिजन्स जोडलेले असते. शास्त्रज्ञ टिश्यूच्या मदतीने मानवी मेंदूच्या पेशी विकसित करत आहेत, ज्याच्या मदतीने ऑर्गनॉइड इंटेलिजन्स काम करतील. बायोकॉम्प्युटरमध्ये त्याचा वापर केला जाईल.
माणसासारखे निर्णय घेणार
बायोकॉम्प्युटर मानवी मेंदूप्रमाणे काम करेल, असा दावा शास्त्रज्ञांनी केला आहे. काम करण्यासाठी किंवा निर्णय घेण्यासाठी त्याला माणसांवर अवलंबून राहावे लागणार नाही. यासंबंधीच्या अलीकडच्या संशोधनात अनेक आंतरराष्ट्रीय संशोधक सहभागी झाले आहेत. जॉन हॉपकिन्स युनिव्हर्सिटीचे संशोधक प्रोफेसर थॉमस हार्टुंग, जे संशोधन टीमचा एक भाग आहेत. ते म्हणतात, “आम्ही एक प्रोग्राम तयार केला आहे ज्याच्या मदतीने ऑर्गनॉइड इंटेलिजन्स लागू केले जातील.”
ऑर्गनॉइड बुद्धिमत्ता AI पेक्षा किती वेगळी?
आर्टिफिशियल इंटेलिजेंस मानवी मेंदूपेक्षा अधिक वेगाने गणना आणि डेटावर प्रक्रिया करू शकते. परंतु जेव्हा मेंदूचा वापर करून निर्णय घेण्याचा विचार येतो तेव्हा ऑर्गनॉइड इंटेलिजेंस अधिक चांगले काम करू शकते. यामुळेच बायोकॉम्प्युटर अत्यंत शक्तिशाली असल्याचे बोलले जात आहे. एआयने सुसज्ज असलेल्या संगणकापेक्षा ते अधिक अचूक आणि तार्किक निर्णय घेण्यास सक्षम असेल. यासाठी वैज्ञानिक प्रयोगशाळेतील स्टेम सेलच्या मदतीने मेंदू तयार करत आहेत. शास्त्रज्ञांचे म्हणणे आहे की मेंदूच्या वेगवेगळ्या भागांच्या पेशीही वेगवेगळ्या गोष्टी करतात. त्यांच्या मदतीने बायोलॉजिकल हार्डवेयर काम करेल.
वैज्ञानिक कुठपर्यंत पोहोचले आहेत?
वैज्ञानिकांनी केलेल्या संशोधनाचा योग्य वापर होईल का?, अशी चर्चाही सुरू आहे. यावर, शास्त्रज्ञ म्हणतात की गोष्टींनी योग्य किंवा चुकीच्या मर्यादा ओलांडल्या आहेत कारण मानवी टिश्यूजच्या मदतीने अनेक मिनी मेंदू आधीच तयार केले गेले आहेत. हे ऑर्गनॉइड्स वेदना जाणवू शकतील. जगातील अनेक शास्त्रज्ञ यावर प्रश्न उपस्थित करत आहेत. ते म्हणतात, ज्या व्यक्तीच्या कोशिकांचा वापर केला जात आहे त्यांची परवानगी घेतली आहे का, असाही प्रश्न आहे. त्याचा कितपत योग्य वापर होईल हा देखील एक प्रश्न आहे.
