मुंबई : आज बुध्द पौर्णिमेला म्हणजेच 5 मे रोजी या वर्षातील पहिले चंद्रग्रहण होणार आहे. हे ग्रहण विशेष असणार आहे, कारण आज सूर्य, चंद्र आणि पृथ्वी एका सरळ रेषेत असतील. चंद्रग्रहण जगातील अनेक भागांतून पाहता येईल. भारतातील लोकही हे ग्रहण आरामात पाहू शकतात.
ग्रहणादरम्यान, पृथ्वी सूर्य आणि चंद्राच्या सरळ रेषेत येईल, ज्यामुळे चंद्राच्या पृष्ठभागावर मोठी सावली पडेल आणि रात्र आणखी गडद होईल. आज रात्री घडणाऱ्या या घटनेला पेनम्ब्रल चंद्रग्रहण असेही म्हणतात, कारण चंद्र पृथ्वीच्या सावलीतील सर्वात बाहेरील भाग असलेल्या पेनम्ब्रामधून जातो. हे एक कमकुवत ग्रहण असेल ज्यामुळे चंद्राचा प्रकाश खूप कमी होईल. पेनम्ब्रा केवळ फिकट पिवळाच नाही तर सावलीच्या मध्यभागी, अंधारापासून दूर असलेल्या फिकट पिवळ्या रंगाचा देखील असतो, ज्याला उंब्रा म्हणतात. हे ग्रहण सामान्य ग्रहणापेक्षा वेगळे आहे ज्यामध्ये चंद्र पृथ्वीच्या छत्रातून जातो.
पेनम्ब्रल चंद्रग्रहण म्हणजे काय?
पेनम्ब्रल चंद्रग्रहणात, चंद्राचा कोणताही भाग पृथ्वीच्या छायेच्या गडद सावलीत प्रवेश करत नाही, म्हणून चंद्राचा कोणताही भाग पृथ्वीच्या सावलीची तीक्ष्ण आणि स्पष्ट रूपरेषा दर्शवत नाही. आणि ते पृथ्वीच्या सावलीच्या बाहेरील भागांमधून जाणार असल्याने, ते चंद्राचा प्रकाश मोठ्या प्रमाणात कमी करणारी पेनम्ब्रल ग्रहण असेल. चंद्राच्या डिस्कचा किमान दोन तृतीयांश भाग झाकल्याशिवाय पेनम्ब्रल सावली सामान्यत: खूपच फिकट आणि दिसणे कठीण असते. चंद्रावर उभे राहून, आकाशाकडे पाहणाऱ्या अंतराळवीराला पृथ्वी सूर्याला अंशतः ग्रहण करताना दिसेल. खाली दिलेला व्हिडिओ दर्शवितो की पेनम्ब्रल चंद्रग्रहण दरम्यान चंद्राचा प्रकाश कसा कमी होतो.
चंद्रग्रहण कोणत्या देशांमध्ये दिसणार?
आफ्रिकेच्या पूर्व भागातून आणि ऑस्ट्रेलिया आणि न्यूझीलंडसह आशियातील बहुतांश भागातून चंद्रग्रहण दिसणार आहे. जोहान्सबर्ग, ताश्कंद, बँकॉक, सोल, कैरो, मनिला, फिलीपिन्स, जकार्ता, सिंगापूर, अंकारा, ढाका, यांगून, हनोई, मेलबर्न, बगदाद, मॉस्को, तैपेई, टोकियो, बीजिंग, अथेन येथे पेनम्ब्रल चंद्रग्रहण दिसणार आहे. हे चंद्रग्रहण अमेरिकेत दिसणार नाही, कारण ही घटना त्या दिवशी घडेल जेव्हा चंद्र क्षितिजाच्या खाली असेल.
याशिवाय वर्षातील पहिले ग्रहणही भारतात दिसणार आहे. आकाश निरभ्र राहिल्यास देशाच्या बहुतांश भागात चंद्रग्रहण दिसेल. तथापि, खगोलशास्त्रज्ञांचे म्हणणे आहे की चंद्र पृथ्वीच्या मध्यभागी प्रवेश करतो आणि बाहेर पडतो तेव्हा या ग्रहणाची सुरुवात आणि शेवट आपल्याला पाहता येणार नाही. ग्रहणाचा पेनम्ब्रल टप्पा 4 तास 17 मिनिटे आणि 31 सेकंदांचा असेल.
चंद्रग्रहण भारतात किती वाजता दिसेल?
भारतात, चंद्रग्रहण रात्री 08:44 वाजता सुरू होईल आणि 10:52 वाजता, ग्रहण पूर्ण असेल. 5-6 मे रोजी पहाटे 01:01 वाजता पेनम्ब्रल ग्रहण समाप्त होईल. एमपी बिर्ला तारांगणातील संशोधकांच्या मते, चंद्रग्रहणाच्या सुरुवातीपासून शेवटपर्यंतचे सर्व टप्पे संपूर्ण भारतातून दिसतील. शास्त्रज्ञांच्या मते, पुढील चंद्रग्रहण या वर्षी 28 ऑक्टोबर रोजी होणार आहे, जे आंशिक ग्रहण असेल. तर, पुढील पेनम्ब्रल चंद्रग्रहण 25 मार्च 2024 रोजी होणार आहे.
