शिवसेनेचे बंडखोर नेते एकनाथ शिंदे आणि देवेंद्र फडणवीस यांनी महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री आणि उपमुख्यमंत्री म्हणून शपथ घेतली. आदल्या दिवशी, दोघांनी राजभवनात राज्यपाल भगतसिंग कोश्यारी यांची भेट घेऊन सरकार स्थापनेचा दावा केला होता. 2019 मध्ये भाजपला उखडून टाकण्यासाठी काँग्रेस आणि राष्ट्रवादीशी हातमिळवणी करून शिवसेनेने जनतेच्या जनादेशाचा अवमान केला असल्याचे फडणवीस म्हणाले.
मात्र, महाराष्ट्राचे पुढील मुख्यमंत्री म्हणून शिवसेनेचे बंडखोर नेते एकनाथ शिंदे यांची निवड करण्याचा भाजपचा निर्णय धक्कादायक वाटू शकतो. पण हे हिंदुत्व तसेच माजी मित्रपक्ष शिवसेनेशी संबंधित प्रादेशिक भावना आपल्या बाजूने आणण्याचे उद्दिष्ट अधोरेखित करते. 2024 च्या लोकसभा निवडणुका आणि त्याच वर्षी होणार्‍या राज्य विधानसभेच्या निवडणुकांसाठी पक्ष मोठ्या लढाईकडे लक्ष देत असताना याला महत्त्व आहे.
भाजपला सत्ता मिळेल ! :-
एकेकाळी हिंदुत्वाची निडर प्रतिमा दाखविणारा शिवसेनेचा जवळचा मित्र असलेला भारतीय जनता पक्ष (भाजप) आता अक्षरशः त्याचा मालक झाला आहे आणि या नव्या भूमिकेत ते (शिंदे) समर्थपणे मांडू शकतील अशी आशा आहे. ते प्रादेशिक भावनांसह, यापूर्वी शिवसेना कॅश करत आली आहे. शिवसेनेला हिंदुत्व आणि जातीय उपराष्ट्रवादापासून दूर ठेवण्याच्या या धोरणात्मक हालचालीमुळे भाजपचे नुकसान करण्याच्या प्रयत्नांना आणखी बळ मिळेल.
शिवसैनिकांना खूश करण्याचा प्रयत्न :-
सरकारच्या शीर्षस्थानी असलेल्या शिंदे गटांपैकी एक आणि शिवसैनिक आणि पक्षाच्या कार्यकर्त्यांच्या पाठिंब्यामुळे भाजपला आणखी बळ मिळू शकेल, असे भाजपच्या सूत्रांनी सांगितले. शिंदे हे राज्यातील सर्वात प्रभावशाली जाती असलेल्या मराठा, राष्ट्रवादी काँग्रेस आणि शिवसेनेसारख्या पक्षांबद्दल सहानुभूती असलेले आहेत. अशा स्थितीत शिंदे या समाजाला भाजपच्या बाजूने वळवू शकतात. शिवसेनेच्या दोन गटांमधील राजकीय लढाई येत्या आठवडाभरात अधिक तीव्र होण्याची शक्यता आहे. हे प्रकरण निवडणूक आयोगाकडेही जाणार आहे. अशा परिस्थितीत तळागाळातील मराठा राजकारणी शिंदे यांची पक्षाच्या हिंदुत्वाशी आणि जातीय उपराष्ट्रवादाशी असलेली ओळख उद्धव ठाकरेंच्या भविष्यावर परिणाम करू शकते.
ठाकरे ब्रँडसमोर भाजपचे कठीण आव्हान आहे :-
डॉक्टरेट पदवीसाठी शिवसेनेचा अभ्यास करणारे महाराष्ट्राचे राजकीय शास्त्रज्ञ संजय पाटील म्हणाले, “ही एक अतिशय धोरणात्मक वाटचाल आहे. शिवसेनेला कमकुवत करून ठाकरेंच्या हातातून हिरावून घेण्याच्या उद्देशाने ही अतिशय भव्य रणनीती असल्याचे दिसते. ते म्हणाले, “शिवसेना, तिची जनता अशा घोषणांचा वापर करून आणि मराठा मुख्यमंत्री नियुक्त करून भाजपने महाराष्ट्राच्या इतिहासातील ठाकरे ब्रँडसमोर सर्वात कठीण आव्हान उभे केले आहे. ठाकरेंना शिवसेनेपासून वेगळे करण्याचे प्रयत्न सुरू आहेत, पण मराठी माणसाच्या कल्पनेत शिवसेना आणि ठाकरे हे नेहमीच एक राहिले आहेत, हे सोपे जाणार नाही. ते म्हणाले, “शिवसेनेची विचारधारा धर्म (हिंदुत्व) आणि क्षेत्र (मराठी मानूस) या दोन पायावर आधारित असल्याने, आता सर्व काही हिंदुत्वाच्या मोठ्या पायामध्ये सामावले जावे आणि ते स्थानिकतेपेक्षा मोठे असावे असा प्रयत्न आहे. .
तांत्रिकदृष्ट्या हे प्रकरण अद्याप न्यायालयात असल्याने भाजपला स्वत:ला धोका पत्करायचा नाही, असाही एक मतप्रवाह आहे.शिवसेनेच्या दोन गटांतील लढत राजकीयदृष्ट्या कशी रंगेल याचा अंदाज सहज बांधता येतो.कारण ठाकरे ब्रँड लिहीले जाऊ शकत नाही.
भाजपची आव्हाने कमी होणार नाहीत :-
भाजपचे हे पाऊल त्यासाठीची आव्हानेही कमी करणार नाहीत. राज्यातील पक्षाचा चेहरा आणि शिवसेनेतील बंडखोरीमागील प्रमुख नेते म्हणून पाहिले जाणारे महाराष्ट्राचे माजी मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस हे शिंदे यांच्या नेतृत्वाच्या निवडीबद्दल स्पष्टपणे खुश नाहीत. नवीन मंत्रिमंडळाचा भाग नसल्याची घोषणा त्यांनी केली, पण वरच्या नेतृत्वाचा दबाव होता. राजकीय निरीक्षक असेही म्हणतात की शिंदे, ज्यांच्या गटात सुमारे 50 आमदार आहेत (अपक्षांसह) तर भाजपकडे 106 आमदार आहेत, अशा सरकारचे नेतृत्व करत आहेत ज्यामध्ये स्वतःचे दोष असू शकतात.
बंडखोर गटांच्या नेत्यांच्या पाठिंब्याने किंवा मोठ्या पक्षाच्या पाठिंब्याने सरकार चालवणार्‍या छोट्या पक्षाला राजकीय फायदा संमिश्र झाला आहे. राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाचे सहानुभूती असलेले आणि तमिळ राजकीय साप्ताहिक तुघलकचे संपादक एस गुरुमूर्ती यांनी शिंदे यांची मुख्यमंत्री म्हणून निवड करण्याच्या भाजपच्या निर्णयाचे “रणनीतीदृष्ट्या हुशार आणि राजकीयदृष्ट्या मोठ्या मनाचे” म्हणून स्वागत केले. शिवसेनेतील बंडखोरीमागे भाजपचे कारस्थान दिसत असलेल्या राजकीय पंडितांना हा धक्का बसल्याचे ते म्हणाले.
