नवी दिल्ली : तुर्कस्तानमध्ये भीषण भूकंपाचा अंदाज नेदरलँडच्या एका संशोधकाने वर्तवला होता. फ्रँक हूगरबीट्स या डच संशोधकाने आता भारतासह अफगाणिस्तान आणि पाकिस्तानच्या आसपास मोठ्या भूकंपांची भविष्यवाणी केली आहे. त्याच्या भविष्यवाणीनंतर फ्रँक हूगरबीट्सला भूकंपाचा अंदाज कसा लावतो याबाबत स्पष्टीकरण दिले आहे.
तुर्कस्तानमध्ये 6 फेब्रुवारीला भूकंप झाला, त्याच्या ठीक 3 दिवस आधी 3 फेब्रुवारी 2023 रोजी डच संशोधक फ्रँक हूगरबीट्स यांनी तुर्कस्तान आणि सीरियामध्ये 7.5 रिश्टर स्केलचा भूकंप होण्याची शक्यता वर्तवली होती. त्यावेळी लोकांनी त्यांचे म्हणणे गांभीर्याने घेतले नाही. पण जेव्हा तुर्कस्तान आणि सीरियामध्ये तीन दिवसांनी तीव्र भूकंप झाला तेव्हा लोकांना अचानक फ्रँक हगरबीट्सची आठवण झाली. या भूकंपात आतापर्यंत 34 हजारांहून अधिक लोकांचा मृत्यू झाला आहे.
ग्रहांच्या हालचालींच्या आधारे भूकंपाचे भाकीत
फ्रँक हूगरबीट्स यांनी ‘आज तक’ला सांगितले की, ते ग्रहांच्या हालचालींच्या आधारे भूकंपाचे भाकीत करतात. सौर प्रणाली भूमिती सर्वेक्षण (SSGEOS) साठी ते काम करतात. SSGEOS ही एक संशोधन संस्था आहे जी भूकंपाच्या हालचालींचा अंदाज घेण्यासाठी खगोलीय वस्तूंचे निरीक्षण करते. मात्र, फ्रँकच्या दाव्यावर अनेक शास्त्रज्ञही प्रश्न उपस्थित करत आहेत. सोशल मीडियावर त्यांच्या अंदाजावर प्रश्नचिन्ह का उभे केले जात आहे, असा प्रश्नही त्यांना विचारण्यात आला.
सावधानतेसाठी दिला इशारा
फ्रँकने सांगितले की, भूकंपाच्या तीन दिवस आधी मी त्याच्या अंदाजाबाबत ट्विट केले होते. मी हे केले कारण मी त्या क्षेत्रावर विस्तृत संशोधन केले होते. संशोधनावरून, मी अंदाज केला होता की तेथे भूकंपाशी संबंधित काही हालचाली होणार आहेत. त्यामुळे कोणतीही घटना घडण्याआधी लोकांना सावधानतेचा इशारा द्यावा, असे मला वाटले. पण एवढा मोठा भूकंप होईल हे माहीत नव्हते.
पृथ्वीवरील हालचालींवर ग्रहांचा प्रभाव
फ्रँक पुढे म्हणाले की, त्यांनी पुढे सांगितले की त्यांच्या संस्थेने इतिहासातील भीषण भूकंपांबाबत सविस्तर संशोधन केले आहे. त्यांची संस्था विशेषत: ग्रहांची स्थिती पाहून अंदाज बांधते. इतिहासातील मोठ्या भूकंपांचा अभ्यास केला जातो जेणेकरून आपण नमुना शोधून भविष्यातील मोठ्या भूकंपांचा अंदाज लावू शकतो. हे सर्व खूप चांगले कार्य करते. आमच्या संशोधनातून असे दिसून आले आहे की ग्रहांचा प्रत्यक्षात खूप प्रभाव आहे. ते पुढे म्हणाले की, त्यांनी ऐतिहासिक भूकंपांच्या क्रियाकलापांवर संशोधन केल्यामुळे ते 7.5 तीव्रतेच्या भूकंपाचा अंदाज लावू शकले.
भूकंपाचा भारतावर काय परिणाम होणार?
फ्रँकने आता अफगाणिस्तान, पाकिस्तान आणि भारतासह हिंद महासागर क्षेत्रापर्यंत मोठ्या भूकंपांची भविष्यवाणी केली आहे. मात्र, भूकंप अफगाणिस्तानातून सुरू होऊन हिंदी महासागरात जाईल हे अद्याप स्पष्ट झालेले नसल्याने या अंदाजाबाबत अजूनही काही संभ्रम असल्याचे त्यांनी स्पष्ट केले आहे. मात्र, 2001 प्रमाणे या भूकंपाचा भारतावर परिणाम होण्याची शक्यता त्यांनी वर्तविली आहे.
