नवी दिल्ली : रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) ने चलनातून बाहेर काढलेल्या 2000 रुपयांच्या नोटा बदलण्याची प्रक्रिया उद्यापासून म्हणजेच 23 मे 2023 पासून सुरू होणार आहे. कोणत्याही बँकेच्या शाखेत जाऊन तुम्ही या नोटा सहजपणे बदलू शकता. यासाठी तुम्हाला कोणताही फॉर्म भरण्याची गरज नाही किंवा तुमच्याकडून कोणत्याही प्रकारचे ओळखपत्र मागवले जाणार नाही. तुम्ही एकावेळी 2000 रुपयांच्या 10 नोटा बदलू शकता.
नोटा बदलून घेण्यासाठी बँकांमध्ये ओळखपत्र आवश्यक असेल, असे दावे सोशल मीडियावर केले जात होते. या अहवालांवर, देशातील सर्वात मोठी बँक SBI ने त्यांच्या सर्व शाखांना कळवले आहे की, RBI ने गेल्या शुक्रवारी तात्काळ प्रभावाने चलनातून काढलेल्या 2,000 रुपयांच्या नोटा बदलून घेण्यासाठी कोणत्याही फॉर्मची आणि कोणत्याही ओळखीच्या पुराव्याची आवश्यकता नाही. बँकेने 20 मे रोजी जारी केलेल्या परिपत्रकात प्रत्येकाला 2,000 रुपयांच्या नोटा बदलण्याची परवानगी देण्यात आली आहे.
30 सप्टेंबरपर्यंत नोटा बदलता येतील
चलनातून बाहेर काढण्यात आलेल्या या 2 हजाराच्या नोटा बदलण्याची प्रक्रिया 30 सप्टेंबर 2023 पर्यंत सुरू राहणार आहे. RBI नुसार, कोणतीही व्यक्ती एकावेळी 20,000 रुपयांपर्यंतच्या नोटा बदलू शकते. नोटा बदलण्याच्या प्रक्रियेबाबत आरबीआयच्या सूचनेनुसार सर्व बँकांनी आपली तयारी पूर्ण केली आहे. विशेष म्हणजे बाजारातून 2000 च्या नोटा काढून घेण्याची घोषणा करताना RBI कडून असे सांगण्यात आले की, या नोटा सध्या कायदेशीर राहतील, तसेच मध्यवर्ती बँकेने सर्व बँकांना 2000 च्या नवीन नोटा जारी करू नयेत असे सांगितले आहे.
व्यवहारात फक्त 10 टक्केच नोटा
8 नोव्हेंबर 2016 रोजी सरकारने देशात नोटाबंदीची घोषणा केली आणि तत्काळ प्रभावाने, त्यावेळी बाजारात मोठा वाटा असलेल्या 500 आणि 1000 रुपयांच्या नोटा बंद करण्यात आल्या होत्या. यानंतर आरबीआयने 2000 रुपयांच्या नोटा चलनात आणल्या. 2017 मध्ये, त्यांचा कल जोरात होता आणि मार्च 2017 मध्ये, दोन हजार रुपयांच्या सुमारे 89 टक्के नोटा मध्यवर्ती बँकेने जारी केल्या होत्या, परंतु 2018 मध्ये त्यांचे चलन कमी झाले आणि 31 मार्च 2018 रोजी 2000 रुपयांच्या नोटांचा वाटा होता. एकूण नोटांमध्ये 37.3 टक्के शिल्लक होत्या, त्यामुळे त्यांची छपाई थांबली होती. 31 मार्च 2023 रोजी बाजारात 2000 च्या नोटांचा वाटा फक्त 10.8 टक्के इतका कमी झाला.
बँक खात्याची गरज नाही
या नोटा चलनातून बाहेर काढण्याच्या घोषणेबरोबरच, रिझर्व्ह बँकेने आपल्या परिपत्रकात सांगितले होते की, 2018-19 मध्येच बाजारातील वाटा सतत घसरल्याने 2000 रुपयांच्या नोटांची छपाई थांबवण्यात आली होती. कोणतीही व्यक्ती देशातील कोणत्याही बँकेच्या शाखेत जाऊन 20 हजार रुपयांच्या मर्यादेपर्यंत 2 हजाराच्या नोटा एकावेळी बदलून घेऊ शकते, असे आरबीआयने म्हटले आहे. म्हणजेच बँकेत खाते असणे आवश्यक नाही. नोटा बदलण्याची सुविधा मोफत असेल असेही रिझर्व्ह बँकेने म्हटले आहे.
पी चिदंबरम यांनी केले समर्थन
19 मे 2023 रोजी रिझर्व्ह बँकेच्या 2,000 रुपयांच्या नोटा चलनातून बाद करण्याच्या निर्णयावर काँग्रेसचे ज्येष्ठ नेते आणि माजी केंद्रीय अर्थमंत्री पी. चिदंबरम यांची प्रतिक्रिया आली आहे. 2000 रुपयांची नोट चलनातून बाद करण्याच्या केंद्र सरकारच्या निर्णयामुळे आपण आनंदी असल्याचं त्यांनी म्हटलं आहे. चिदंबरम यांच्या म्हणण्यानुसार, सरकारने केलेली चूक सुधारण्यासाठी सात वर्षे लागली. ते म्हणाले की, सरकार 1000 रुपयांची नोट पुन्हा चलनात आणेल अशी अपेक्षा आहे. यासोबतच त्यांनी 2016 मधील नोट बंदीवरही भाष्य केले आणि 1000 आणि 500 रुपयांच्या नोटा चलनातून बाद करणे ही मोठी चूक होती.
Know the process of exchanging 2000 notes
sbi, exchange note, 2000 note, RBI,
