प्रयोगशाळेत हृदय आणि रक्त तयार केल्यानंतर शास्त्रज्ञांनी आता डोळे विकसित केले आहेत. त्यांना ‘मिनी आय’ असे नाव देण्यात आले आहे. शास्त्रज्ञांनी रेटिनल ऑर्गनॉइड्स नावाचे 3D मिनी डोळे तयार करण्याची ही पहिलीच वेळ आहे. शास्त्रज्ञांनी ते तयार करण्यासाठी मानवी त्वचेचा वापर केला आहे. युनिव्हर्सिटी कॉलेज लंडनच्या शास्त्रज्ञांनी मिनी आय विकसित केले आहे. या डोळ्यात एक बुब्बुळ देखील आहे आणि रेटिनामध्ये देखील रंगद्रव्ये आढळतात. जाणून घ्या, ते मानवांसाठी कसे कार्य करेल.
जर्नल स्टेम सेल रिपोर्ट्समध्ये प्रकाशित झालेल्या संशोधनानुसार, मिनी आयमध्ये उपस्थित असलेल्या रॉड सेल्स मानवी डोळ्याच्या रेटिनामध्ये तयार केल्या गेल्या आहेत. मानवी डोळ्यात रॉड सेल्स डोळ्याच्या मागील भागात आढळतात. या पेशी माणसाची दृष्टी तयार करण्यात मदत करतात जेणेकरून तो वस्तू पाहू शकेल. ते प्रतिमेवर प्रक्रिया करतात, ज्यामुळे समोरील वस्तू पाहणे सोपे होते. प्रयोगशाळेत तयार होणाऱ्या डोळ्यांमध्येही हाच दर्जा विकसित करण्यात आला आहे.
मानवाला कसा फायदा होईल?
शास्त्रज्ञांचे म्हणणे आहे की, ही एक मोठी उपलब्धी आहे कारण याआधी प्राण्यांच्या पेशींवर संशोधन करण्यात आले होते, परंतु अपेक्षित परिणाम मिळाले नाहीत. आता मानवी त्वचेपासून तयार केलेल्या मिनी आयच्या मदतीने अनेक गोष्टी शोधता येणार आहेत. उदाहरणार्थ, एखादी व्यक्तीची दृष्टी का जाते. अशर सिंड्रोम का होतो ज्यामध्ये ऐकण्याची आणि पाहण्याची दोन्ही क्षमता प्रभावित होते. याशिवाय डोळ्यांशी संबंधित आनुवंशिक आजार समजू शकतात. त्यानंतर त्याच्या उपचाराचा मार्ग मोकळा होईल. या डोळ्यावरील संशोधनामुळे वयाच्या पन्नाशीनंतर होणाऱ्या मॅक्युलर डिजनरेशनवर उपाय शोधण्यात मदत होईल, ज्यामध्ये डोळ्यांची दृष्टी कालांतराने कमी होते.
मिनी आय कसा बनवला गेला?
डेलीमेलच्या वृत्तानुसार, मिनी आय तयार करण्यासाठी, संशोधकांनी अशर सिंड्रोमने पीडित तरुण रुग्णाच्या त्वचेच्या पेशी घेतल्या. यातून स्टेम सेल्स तयार करण्यात आले. त्यानंतर प्रयोगशाळेत डोळे विकसित करण्याची प्रक्रिया सुरू करण्यात आली. गर्भ 9 महिने गर्भात वाढतो त्याचप्रमाणे ते बनवण्याची प्रक्रिया होती. शास्त्रज्ञांनी हळूहळू डोळ्यातील 7 प्रकारच्या पेशी विकसित केल्या. डोळ्यातील पातळ थर प्रकाश ओळखू शकतो. शास्त्रज्ञांचे म्हणणे आहे, नवीन डोळ्याचा आकार 1 मिलीलीटर आहे. याद्वारे, अशी औषधे शोधली जाऊ शकतात जी रोगांचे कारण रोखू शकतात. या संशोधनाच्या मदतीने डोळ्यांशी संबंधित आजारांवर कायमस्वरूपी इलाज शोधण्याचा प्रयत्न केला जाणार आहे.
